OV verduurzaamt, verbreedt en wordt flexibeler

Stroomversnelling verduurzamen  

Eén zichtbare en positieve ontwikkeling is dat het OV in al haar verschijningsvormen steeds sneller verduurzaamt. Het aantal zero emissie bussen is de afgelopen jaren sterk toegenomen en dit gaat verder toenemen met de verschillende (pilot)projecten van vervoerders en eisen in nieuwe concessies. We merken echter op dat verduurzaming niet afhankelijk is van aanbestedingen, maar vooral van ambities. Vanuit die invalshoek begeleiden wij momenteel een proces om te komen tot een businesscase voor Zero Emissie OV in een bestaande concessie. Een mooi praktijkvoorbeeld. Naast het verduurzamen van het vervoer an sich, moet in 2023 het eerste Nederlandse station energieneutraal  een feit zijn. Nog een mooie ambitie als voorbode voor verduurzaming in de hele keten.   

Mobiliteit hub 

Het “reguliere” OV op de drukke corridors wordt steeds hoogwaardiger: Sneller, vaker en comfortabeler, maar vaak ook verder van huis. De ‘mobiliteit hub’doet daarom voorzichtig zijn intrede in Nederland. Op deze knooppunten 2.0 komen verschillende vormen van mobiliteit samen, wat een multimodale reis verder versoepelt. De fysieke afstand tot (hoogwaardig) OV kan immers worden verkleind door de “first and last mile” beter te faciliteren. Het liefst met slimme en duurzame mobiliteitsvormen. Deels een toekomstbeeld, maar er worden al stappen gezet. Zo heeft het OV-bureau Groningen Drenthe in 2018 de eerste Hub geopend, waar reizigers gebruik kunnen maken van verschillende vormen van vervoer en voorzieningen. Uiteindelijk worden dit er 55, verdeeld over de beide provincies. In opdracht van het OV-bureau Groningen Drenthe hebben wij onderzoek gedaan naar het functioneren van de Hubtaxi. Deze is gaan rijden als onderdeel van Publiek Vervoer en bedoeld om reizigers die wat verder weg wonen van regulier openbaar vervoer naar en van de Hubs te brengen, waar vandaan vervolgens met regulier openbaar vervoer verder gereisd kan worden.  

Zelfrijdend (autonoom) vervoer 

Een andere trend waar we ook op straat steeds meer mee te maken krijgen, is autonoom vervoer. Een tot de verbeelding sprekende uitbreiding op duurzaam OV. Autonoom vervoer lijkt nog ver weg, maar de eerste pilots worden al uitgevoerd. We hebben vorig jaar een haalbaarheidsonderzoek (quickscan) uitgevoerd naar autonoom vervoer in het Friese dorp Ferwert. Daar bleek de vervoersvraag te beperkt. Op termijn liggen daar echter voldoende kansen voor autonoom vervoer, vooral buiten de bebouwde kom. Als de techniek zover is, zijn er volop mogelijkheden om de gevolgen van krimp in Fryslân (en dus ook andere grensgebieden) te verzachten met behulp van autonoom vervoer. Lees hier onze publicatie via de website van Platform31.  

Deelfietsen 

Wij hebben al eerder geschreven dat de deelfiets wereldwijd tot de snelst groeiende vervoersmiddelen van het afgelopen decennium behoort. In Nederland wordt hiermee ook steeds meer ervaring opgedaan. Bijvoorbeeld in de deelfietspilot van Arriva Nextbike in Dordrecht. Een van de doelstellingen was om de samenhang tussen het OV over land en de Waterbus te vergroten. Wij hebben de pilot gemonitord en geëvalueerd. Daarbij hebben we onder meer gekeken naar het gebruik van, de tevredenheid over en de (gepercipieerde) toegevoegde waarde van het deelfietssysteem. Duidelijk is geworden dat het systeem waarde toevoegt voor de gebruikers en dat er nog legio kansen zijn om het gebruik te vergroten. Goed nieuws dus dat de pilot in samenwerking met de nieuwe vervoeder – Qbuzz per eind 2018 – de komende twee jaar wordt voortgezet en uitgebreid. 

Nachtvlinder / Flexibel vervoer, geen vaste routes 

Een trend waar wij veel van verwachten en die nauw aansluit bij de andere ontwikkelingen, is flexibel vervoer waarbij niet volgens een vaste route wordt gereden, maar in overleg met de reizigers de snelste/ meest logische route wordt bepaald. In Zutphen hebben wij het Nachtvlinder-concept van Arriva goed onder de loep genomen. Sinds 2014 wordt de Nachtvlinder aangeboden. Deze flexibele vervoersoplossing biedt in de avond elk half uur een verbinding van het station naar de woonwijken van Zutphen en Warnsveld. Hierbij wordt dus niet volgens een vaste route gereden, maar hangt de route af van de reizigersbehoefte. Wij hebben vanuit verschillende perspectieven het vervoerconcept weten te doorgronden. We hebben ons verdiept in de uitkomsten van bestaande en nieuwe reizigersonderzoeken en zijn in gesprek gegaan met reizigers. Dit heeft inzicht gegeven in de samenstelling van de huidige reizigers, de manier hoe zij de verschillende fasen van het reizen met de Nachtvlinder (customer journey) ervaren en wat hun motieven en drijfveren zijn om er gebruik van te maken. Vervolgens hebben we aan de chauffeurs, het callcenter, de opdrachtgever (provincie Gelderland) en reizigersbelangenorganisatie ROCOV gevraagd hoe zij naar de Nachtvlinder kijken, zowel naar het huidige product als de aanloop daarnaartoe. Dit heeft veel houvast gegeven voor de doorontwikkeling van het concept. De uitkomsten van ons onderzoek naar de Nachtvlinder komen overeen met andere studies. Bijvoorbeeld groepsgesprekken die we hebben gevoerd in met busreizigers in Brabant over de voorkeuren voor flexibel of vast OV. Daaruit werd duidelijk dat er geen duidelijke voorkeur bestaat voor óf altijd vast óf flexibel OV. De oplossing ligt in een combinatie van beide. Reizigers snappen dat flexibilisering in sommige gevallen onontkoombaar is en staat er ook wel voor open. Hier zijn uiteraard wel enkele randvoorwaarden aan gebonden: onder meer korte aanmeldtijd, goede zichtbaarheid en toegankelijkheid.  

2019 en verder… 

De trends gaan zich in 2019 verder ontvouwen. Het is onze ambitie om te blijven ondersteunen bij het opzetten, monitoren en beheren van pilots om samen te onderzoeken in hoeverre en op welke wijze nieuwe (flexibele) vervoersoplossingen kunnen bijdragen aan slimme, duurzame en efficiënte mobiliteit. Onze bijdrage is om vanuit de eindgebruiker te kijken naar de toegevoegde waarde en bruikbaarheid van de pilots. Voorafgaand aan een pilot, zodat de juiste keuzes vooraf gemaakt kunnen worden. Maar juist ook tijdens de pilot om gericht te kunnen bijsturen. Meer weten of eens vrijblijvend van gedachten wisselen? Laat het ons weten! Wij delen graag onze ervaringen en leren ook graag van anderen!